نظرات پزشکان و والدین گاهی در مورد معنای تب در کودکان بسیار متفاوت است. در حالی که پزشکان در دهههای اخیر از اثرات شفابخش تب در مبارزه با باکتریها و ویروسها قدردانی کردهاند، بسیاری از والدین هنوز متقاعد شدهاند که باید فوراً و به شدت با افزایش دما در کودک، مبارزه کنند. اما بنیاد سلامت کودکان تاکید میکند که استفاده زودهنگام از داروهای کاهشدهنده تب میتواند بیش از آنکه مفید باشد، برای کودک مضر باشد.
تب صرفاً علامتی از شروع بیماری است و به خودی خود خطرناک نیست. یک قانون آزمایش شده توسط متخصصان اطفال این است که “بیماری را درمان کنید، نه دماسنج را”.
افزایش قابل توجه دما شایعترین دلیل مراجعه کودکان به مطب پزشک اطفال یا پزشک خانواده است. اما واقعاً چه زمانی در مورد تب صحبت میکنیم؟ بسته به زمان و تعداد روزها، دمای بدن میتواند نوسان داشته باشد؛ برای مثال، معمولاً در عصر کمی بیشتر از صبح است.
نکات کلیدی برای والدین:
کارشناسان به این باورند که موضوع عمومی برای والدین از همان آغاز باید این باشد که به جای تمرکز بر عدد دماسنج، به رفتار و حالت کلی کودک توجه نمایند. در ضمن از درمانهای و روشهای خانگی و طبیعی مانند نوشیدن مایعات کافی، استراحت و خنک کردن محیط استفاده کنند. اما در صورت تب بالای ۳۸.۵ درجه سانتیگراد یا بروز علائم خطرناک، به پزشک باید مراجعه نمود.
تب بخشی از فرآیند دفاعی بدن است و میتواند به مبارزه با عفونتها کمک کند
به گزارش فرانکفورتر لایو، بسیاری از والدین نیاز به مبارزه با تب با دارو را بدیهی میدانند. با این حال، بنیاد سلامت کودکان هشدار میدهد که این رویکرد ممکن است منجر به استفاده نامناسب و مضر از داروهای کاهشدهنده تب شود. تب یکی از راههای مهم بدن برای بهبودی است و به سیستم ایمنی کمک میکند تا با عوامل بیماریزا مبارزه کند. به ویژه در عفونتهای ویروسی، تب میتواند انتشار ویروسها را کند کند.
در مواردی که دمای کودک کمی افزایش یافته، والدین نباید فوراً به داروهای کاهشدهنده تب متوسل شوند، بلکه باید به بدن کودک فرصتی برای خوددرمانی بدهند. پروفسور دکتر برتولد کولتزکو، رئیس بنیاد سلامت کودکان، توصیه میکند که برای کودکانی که با وجود تب بالا، هوشیار هستند و به طور معمول غذا میخورند و مینوشند، نیازی به دارونیست. اگر تب بالاتر از (۳۸.۵) درجه باشد و کودک علائم شدیدی مانند درد عضلات، عدم اشتها و ناله داشته باشد، دارو میتواند منطقی باشد.
کودکان معمولاً تب بالا به درجه ۴۰ را بهتر از بزرگسالان تحمل میکنند و نیز ممکن است برای آنها مشکلی ایجاد نکند. اقدامات متقابل تنها زمانی ضروری است که کودک بیمار، بیقرار است، از نوشیدن یا خوردن امتناع میکند یا نمیتواند بخوابد. در نوزادان و کودکان خردسال، باید همیشه به پزشک مراجعه کرد.
اضرار بیش از حد داروهای ضد تب
بنیاد سلامت کودکان توصیه میکند که والدین برای استفاده از داروهای کاهشدهنده تب در کودکان، مشاوره پزشکی بگیرند. پاراستامول، که معمولاً به شکل شیاف استفاده میشود، در صورت استفاده طولانیمدت یا با دوز بالا میتواند به کبد آسیب برساند و احتمال اثرات نامطلوب بر مغز و ایجاد اختلال طیف اوتیسم را افزایش دهد. ایبوپروفن، که برای تسکین درد نیز مناسب است، ممکن است عوارض جانبی مانند درد شکم، اسهال، یبوست و اختلال در عملکرد کلیه داشته باشد. آسپرین (استیل سالیسیلیک اسید) به دلیل خطر سندرم ریوی نباید در کودکان زیر دوازده سال استفاده شود.
درمانهای خانگی
کودکان مبتلا به تب نیاز به مایعات فراوان دارند و در ابتدا باید با پتوی پشمی یا بطری آب گرم، گرم نگه داشته شوند. اقدامات خنککننده مانند حمام با آب ولرم یا خنک و استفاده از روکشهای گوساله با دمای آب در حد اتاق توصیه میشود. همچنین شستن بدن کودک با آب خنک میتواند مؤثر باشد. در مواردی که تب در نوزادان تازه متولد شده (۰ تا ۳ ماه) به ۳۸ درجه سانتیگراد یا بیشتر میرسد، یا در صورت وجود تغییرات پوستی و عدم نوشیدن مایعات، باید به پزشک مراجعه شود. همچنین اگر تب در کودکان زیر دو سال بیش از یک روز طول بکشد یا با وجود داروهای کاهشدهنده تب کاهش نیابد، باید توصیه پزشکی کرد. علائم دیگری مانند سردرد، اسهال، استفراغ، حساسیت به لمس، بثورات پوستی، سفتی گردن یا بیحالی نیز نیاز به بررسی پزشک دارند. اگر کودک در هنگام تب نمیخواهد مشروب بخورد یا والدین مطمئن نیستند و نمیدانند مشکل فرزندشان چیست، باید از پزشک کمک گرفت.