خودروهای مدرن اطلاعات زیادی را درباره رانندگان ثبت میکنند. برخی از این اطلاعات کاملا شخصی هستند، مانند مسیر حرکت خودروها، تعداد سرنشینان، موسیقی موردعلاقه رانندگان و غیره. اما چرا این اطلاعات جمعآوری میشوند و چه کسانی به آنها دسترسی دارند؟ چه کسانی از خرید و فروش غیرقانونی این اطلاعات درآمدهای زیادی به جیب میزنند؟
فولکر لودِمَن، مدیر علمی مرکز حفاظت از دادهها در دانشگاه اوزنابروک، میگوید: «خودروهای مدرن همه چیز را درباره رانندگان خود میدانند.» در این خودروها تقریبا ۱۵۰ سنسور نصب شده است. آنها شیوه رانندگی، تعداد سرنشینان و شتاب خودرو را اندازهگیری میکنند. همچنین سلیقه رانندگان در موسیقی و خطاهای رانندگی را تشخیص میدهند و مکان خودرو را تعیین میکنند. تولیدکنندگان اتومبیل از اینطریق اطلاعات زیادی را درباره رانندگان جمعآوری میکنند، اما هدف آنها چیست؟
ثبت کدام دادههای خودروها قانونی است؟
به گفته خبرگزاری تاگزشاو، ثبت برخی اطلاعات در خودروها قانونی است. برای نمونه، ثبت میزان مصرف سوخت خودرو برای رعایت استانداردهای آلایندگی ضرورت دارد. همچنین خودروهایی که از تابستان ۲۰۲۲ وارد بازار شدهاند، جزییات مربوط به تصادفها را ذخیره میکنند. لودمن میگوید: «وقتی این اطلاعات ضروری با دادههای شخصی مانند مقصد رانندگان یا تعداد سرنشینان ترکیب میشود، سوالبرانگیز است.»
چه کسی به اطلاعات رانندگان دسترسی دارد؟
رانندگان عموما نمیدانند که اطلاعات آنها به کجا ارسال میشود و چه کسانی به آنها دسترسی دارند. لودمن میگوید: «بیشتر اطلاعات در سرورهای سازندگان خودروها ذخیره میشوند.» بنابراین تنها تولیدکنندگان به آنها دسترسی دارند و میتوانند با آنها تجارت کنند. او میافزاید که مسئله تنها مربوط به اطلاعات نیست؛ مرکز تماس اضطراری اروپا (E-Call) با هربار باز شدن کیسه هوا تماس اضطراری برقرار میکند: «اگر خودروها به سیستم E-Call متصل باشند، تماس اضطراری با شمارههای امداد ۱۱۰ یا ۱۱۲ انجام نمیشود. بهجای آن با شرکت سازنده تماس برقرار میشود.»
سوءاستفاده از ناآگاهی رانندگان
به گفته تاگزشاو، شرکتهای بیمه همچنین خواهان اطلاعات رانندگان هستند تا درصورت بروز حادثه بتوانند بهتر عمل کنند. برای نمونه، از کدام ماشین یدککش یا تعمیرگاه استفاده کنند. آنها همچنین میتوانند با توجه به اطلاعات موجود برای رانندگان تخفیف قائل شوند یا حق بیمه را برای رانندگانِ در خطر افزایش دهند.
علاوهبر بیمهها، خدمات اورژانس، شرکتهای نرمافزار، تعمیرگاهها، بیمارستانها و غیره با خودروسازان برای دستیابی به اطلاعات درگیر هستند. به گفته لودمن، از ناآگاهی رانندگان میتوان پول بهدست آورد. شرکت مشاوره مکنزی میگوید: «خودروسازان، سرمایهگذاران و ارائه دهندگان خدمات تا سال ۲۰۳۰ سالانه ۴۰۰ میلیارد دلار از انتقال غیرقانونی دادهها درآمد دارند.»
قانون جدید اروپا به نفع رانندگان خودروها
قانون جدیدی در اروپا برای نخستین بار این امکان را برای رانندگان خودروها فراهم میکند که چه کسانی و تا چه اندازه به دادههای آنها دسترسی داشته باشند. این قانون از سال ۲۰۲۵ اجرا خواهد شد. این قانون تعیین میکند که کمپانیها و افراد خصوصی چه زمانی میتوانند به دادهها دست یابند. همچنین باید از انتقال غیرقانونی دادهها جلوگیری کند.
خودروسازان آلمان چه میگویند؟
خودروسازان آلمانی مانند کمپانی BMW به رعایت مقررات قانونی اشاره میکنند و اینکه مشتریان میتوانند دادههای خود را تنظیم کنند. با این وجود، این برای انجمن ADAC کافی نیست. این انجمن میگوید که رانندگان باید بدانند چه دادههایی از خودروی آنها جمعآوری، ذخیره و ارزیابی میشود. آنها باید بتوانند پردازش و ارسال دادهها را خاموش کنند و خودشان تصمیم بگیرند که چه کسی به دادههای خودروی آنها دسترسی دارد. آنها خواستار مقررات شفافتری در سطح اروپا هستند.
Bild: Canva Pro
