یک سال قبل به تاریخ ۲۴ ماه فبروری، روسیه بالای اوکراین حمله اشغالگرانه را آغاز کرد. جنگ باعث فرار میلیونها تن از این کشور شد. این جنگ ده‌ها خانواده تازه رسیده از افغانستان را که در سال ۲۰۲۱ از کابل به اوکراین توسط پروازهای نظامی منتقل شده بودند، تحت شرایط سخت قرار داد. آنها باز هم مجبور شدند تا از پناه‌گاه‌ها از شهری به شهری سرگردان دنبال ساحه امن بگردند یا به مانند اوکراینی ها پا به فرار بگذارند. اخیرا با مردی صحبت کردیم که با خانواده خود به آلمان بعد از آغاز جنگ پناه آورده است.
در نخست وی برای مان توضیح می‌دهد که چگونه موفق شدند تا خود شانرا به مرز برسانند. در حالیکه انها که چندین کیلومتر دورتر در یک کمپ نظامی باقی مانده از زمان شوروی سابق در شهر موکاچی وه که برای جابجای پناهنده‌ها توسط دولت اوکراین در نظر گرفته شد بود، زندگی می‌کردند. موصوف می‌گوید: «بعد از ساعتها انتظار موفق شدیم، در حالیکه دست ها و پا های همه مان از سردی کرخت بود و حتی دیگر حس نداشتیم خود را به مرز رسانیدم. متوجه شدم که با مشکل بزرگتر روبرو هستیم. چون پای‌های دخترم و خانمم بدلیل طی نمودن مسافت طولانی با پای پیاده، آبله‌های بزرگ برداشته و بعداً به زخم‌های مملو از درد تبدیل شده بودند. ضمناً دختر دوساله و پسر هفت ساله ما با تب داغ دست و پنجه نرم می‌کردند، در نهایت مجبور بودیم تا ادامه دهیم.» این صحبت‌های مردیست که برای نجات خانواده خود برای بار دوم داشت تقلا می‌کرد.
محمد حسیب نوری پناهنده‌ای افغان است که با پیشینه بیست سال خبرنگاری، بیش از ده ماه می‌شود همراه با خانواه خود از اوکراین به آلمان آمده است. محمد حسیب چهره شناخته شده رسانه‌یی در افغانستان است. او مدتی به حیث سخنگوی ولسی جرگه (پارلمان) در کابل کار نموده است. آقای نوری با امدن طالبان مجبور شد تا به کمک نهادهای بین‌المللی به اوکراین با خانوده خود منتقل شود و در یک اقامتگاه یا کمپ مهاجرین جابجا شد. ولی این کشور نیز نتوانست تا برای این خانواده محلی امن باشد.
چگونگی وضیعت پناهنده‌ها در مرز اوکراین و پولند
در جریان گذر از مرز، این خانواده با مشکلات زیادی روبرو شدند ولی نوری فکر نمی‌کرد که بخاطر نداشتن شهروندی اوکراین هنگام عبور و فرار از جنگ، مورد تبعیض قرار بگیرد. « با مسولین بخش کنترول مرزی اوکراین استدلال کردیم که همان قدر که جان یک شهروند اوکراین در خطر است از افراد دیگر هم است». نوری می‌گوید که قبل از به قدرت رسیدن دوباره طالبان هیچگاه فکر ترک وطن را نکرده بود و در حقیقت تصور نمی‌کرد روزی با خانواده خود در مرز یک کشور دیگر درخواست کمک کند.
در ادامه نوری چگونگی وضیعت پناهنده‌ها در مرز اوکراین و پولند را چنین بازگو می‌کند: «با رسیدن به مرز در قدم نخست برای مان اجازه عبور داده نمی‌شد، بلاخره بعد از کوشش فراوان و انتظار کشیدن در صف طولانی قسمی که قبلاً اشاره کردم، توانستیم از مرز بگذریم. در مرز بعد از گرفتن کمک‌های اولیه صحی، توسط یک بس به پولند منتقل شدیم. سپس در یک هوتل برایمان اقامت داده شد تا حال کودکان ما بهتر شود. درحین حال زخم‌های پاهای خانم و دختر بزرگم هم باید خوب می‌شدند.»
برخورد دوگانه مسولین با پناهنده‌ها
مدتی را این مرد افغان در پولند با خانواده خود سپری نمود. در ادامه می‌گوید: «بعد از بازگشت سلامتی اعضای خانواده به المان امدیم. در حالیکه فکر می‌کردیم در اینجا همه چیز تمام شده، ولی شاید در خوش‌باوری به سر می‌بردیم. زیرا آنچه ما در یک اقامتگاه در آلمان دیدیم واقعا غیر قابل باور بود. از جمله در جریان توزیع غذا، ما باید منتظر می‌بودیم تا اول پناهنده های اوکراینی غذا صرف می‌کردند و در اخر اجازه برداشتن طعام را داشتیم که واقعاً دردآور بود.»
به گفته آقای نوری، بدلیل نداشتن اسناد اوکراین به فرزندانش اجازه داده نشد تا به مکتب یا کودکستان بروند: «این باعث شد تا من دوباره با اداره خارجی شهرگیسن در تماس شوم و موضوع را در جریان بگذارم و خواهان تثبیت هویت کشور خودم شوم. گرچه این باعث شد تا ما همه پروسه پناهنده گی را از صفر آغاز نماییم ولی شاید بهترین راه حل همین بود.»
پلان بعدی و امیدواری
آقای نوری در حال حاضر با خانواده خود در یک خانه پناهنده گی زنده‌گی می‌کند و دختر بزرگش تواسته است تا اقامت سه ساله را بدست بیاورد. در حالیکه نوری و باقی اعضای خانوداه او تا هنوز منتظر گرفتن جواب هستند. موصوف امیدواراست تا بتواند با همسرش اش، بعد از فراگیری کورس زبان در آلمان کار و زندگی کند.
در حدود یک اعشاریه یک میلیون شهروند کشور اوکراین به حیث پناهنده در آلمان زنده‌گی می‌کنند که تقریباٍ شصت و پنچ هزار تن فعلاً توانسته اند تا شامل بازار کار در آلمان گردند. طبق آخرین آمار سایت خبری ZDF، بیش از ۲۱۰۰۰ تن دیگر کار کوچک برای شان تدارک دیده اند. ولی برای پناهنده‌های کشورهای دیگر وضیعت هرگز این چنین نبوده است.
تصویر: علی امید و حسیب‌اله نوری
