از اعدام جمشید شارمهد، شهروند دوتابعیتی ایرانی-آلمانی و فعال مخالف جمهوری اسلامی، در ایران موجی از محکومیت‌ها و واکنش‌های دیپلماتیک در اروپا و آلمان به راه افتاده است. شارمهد که از سال ۲۰۲۰ توسط نهادهای امنیتی ایران دستگیر شده بود، به رهبری یک گروه تروریستی متهم شد. این گروه به گفته‌ی مقامات ایران مسئول چندین عملیات بمب‌گذاری از جمله در شیراز بود. این اتهامات اما توسط خانواده‌ی شارمهد و نهادهای بین‌المللی حقوق بشر رد شده است؛ آنها اعلام کردند که اعترافات او زیر شکنجه و بدون دسترسی به دادرسی عادلانه گرفته شده است.
آلمان؛ کشوری که در مقابل کشتار صدهاهزار نفر در فلسطین ساکت، اما برای اعدام یک نفر در ایران شوکه است!
آلمان در واکنش به اعدام شارمهد، سفیر ایران در برلین را احضار و اعتراض شدید خود را اعلام کرد. آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه‌ی آلمان، این اعدام را “قتل” توصیف کرد و خواستار اقدام قاطع بین‌المللی علیه ایران شد. او در بیانیه‌ای گفت: «این یک جنایت دیگر در کارنامه‌ی وحشتناک حقوق بشری حکومت ایران است». همچنین وزارت خارجه آلمان اعلام کرد که اقدامات بیشتری علیه ایران در دست بررسی است. این موضع، به نشانه‌ی حمایت از اپوزیسیون ایرانی و برای نشان دادن حمایت از حقوق بشر، از حمایت اتحادیه‌ی اروپا و دیگر کشورهای غربی نیز برخوردار شد.
این در حالی است که از سوی دیگر، ایران به سکوت مرگبار دولت آلمان در قبال کشتارهای وسیع غیرنظامیان در غزه اعتراض می‌کند. نکته اینجاست که چطور می‌شود کشتارهای صدهزار نفری در غزه، از سوی دولت آلمان نادیده گرفته می‌شود و حتی با تسلیحات نظامی بیشتر، تقویت می‌شود. اما همین دولت آلمان، ناگهان در مقابل اعدام ناعادلانه یک زندانی سیاسی در ایران، تصمیم به توبیخ و تحریم ایران می‌گیرند؟ مگر حق زیستن برای همه افراد، فارغ از نژاد و ملیت، مساوی نیست؟
به ایران برگردیم یا نه؟
اما این اعدام ابعاد دیگری هم دارد! در واقع این دستگیری و اعدام، در حالی رخ داد که آلمان مرتباً به افراد دو تابعیتی دارای تابعیت آلمانی هشدار می‌دهد که به دلایل امنیتی به ایران سفر نکنند. اما دولت ایران هم از سوی دیگر، مهاجرین دوتابعیتی را به ایران دعوت می‌کند و ادعا می‌کند ایران کشوری امن برای همه ایرانیان است! ایران بارها فراخوان داده که ایرانیان مهاجری که ساکنین کشورهای دیگرند، نباید از سفر کردن به ایران هراس داشته باشند، و اتفاقی برای آنها نخواهد افتاد. اما با اعدام این مهاجر دوتابعیتی در زندان ایران، بار دیگر ترس و تردیدهای مهاجران برای سفر به ایران بالا گرفته است. مهاجرین ایرانی از خود می‌پرسند: بالاخره به ایران سفر کنیم یا نه؟
فشار به دوتابعیتی‌ها به عنوان اهرم سیاسی!
اتحادیه اروپا هم، ضمن محکومیت شدید اعدام، احتمال تحریم‌های جدید علیه مقامات ایرانی و نهادهای مرتبط را بررسی می‌کند. این اعدام، در کنار دیگر احکام سنگین و سرکوب‌های اخیر، به‌ویژه پس از اعتراضات گسترده در ایران، موجب افزایش نگرانی‌ها درباره تشدید فشار بر مخالفان داخلی و خارجی جمهوری اسلامی شده است. برخی نمایندگان پارلمان اروپا و مقامات غربی به این نکته اشاره کرده‌اند که به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران از اعدام و فشار به دوتابعیتی‌ها به عنوان اهرم‌های سیاسی برای کنترل جو بین‌المللی بهره می‌برد.
در مجموع، این اعدام نه تنها روابط دیپلماتیک ایران و آلمان بلکه روابط ایران با اروپا و جامعه بین‌المللی را نیز متشنج‌تر کرده است. افزایش تحریم‌های اقتصادی، ممنوعیت سفر و مسدودسازی دارایی‌ها از جمله اقدامات احتمالی پیش‌روی اتحادیه اروپا هستند.
آئورا حلم زاده
Aora Helmzadeh
